Jak uzyskać rekompensatę za koszty odzyskiwania należności ?

Rekompensata za koszty odzyskiwania należności jest uregulowana w ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych z dnia 8 marca 2013 r. 

Rekompensata ta obowiązuje tylko w relacjach pomiędzy przedsiębiorcami.

Aby móc żądać zapłaty rekompensaty nie musi spełnić się żadna szczególna okoliczność, w szczególności nie jest konieczne uprzednie wezwanie do zapłaty. Jedyną przesłanką do żądania zapłaty rekompensaty jest uchybienie terminowi płatności zobowiązania (i powstanie przez to uprawnienia do żądania odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych).

Wysokość kwoty rekompensaty zależy od wysokości zobowiązania, które podlega opóźnienie w zapłacie. Rekompensata wynosi:

40 euro – gdy opóźnione świadczenie nie przekracza 5 tys. zł

70 euro – gdy opóźnione świadczenie jest wyższe niż 5 tys.l zł, ale niższe niż 50 tys. zł

100 euro – gdy opóźnione świadczenie nie przekracza 50 tys. zł

Kwotę rekompensaty wyrażoną w euro przelicza się na polskie złote wg. średniego kursu euro publikowanego przez NBP na ostatni dzień miesiąca poprzedzający dzień wymagalności (czyli termin zapłaty) świadczenia. Jeżeli FV miała być płatna do 10 kwietnia to pod uwagę średni kurs euro z 31 marca.

Wątpliwości dotyczące terminu przedawnienia rekompensaty

Początkowo występowały wątpliwości co do tego, jak liczyć terminy przedawnienia rekompensaty. Obecnie po uchwale Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2021 (III CZP 37/20) nie ma już wątpliwości, iż obowiązuje tu ogólny 3-letni termin przedawnienia. Termin ten liczymy od uchybienia terminowi płatności należności głównej, z którą związana jest rekompensata.

Uregulowanie należności głównej nie sprawia, iż nie można domagać się zapłaty rekompensaty. Jeżeli zatem dłużnik świadczenie płatne do 10 kwietnia uregulował 15 kwietnia to mimo to nadal można żądać od dłużnika zapłaty rekompensaty.

Tylko w wyjątkowych okolicznościach dłużnik będzie mógł próbować skutecznie odmówić rekompensaty, a to z powołaniem się na art. 5 kc. i naruszenie zasad współżycia społecznego. W orzecznictwie sądowym wskazuje się na taką możliwość np. wówczas gdy kwota uchybienia jest niewielka i rekompensat przewyższa świadczenie. Do możliwości uchylenia się od obowiązku zapłaty należy podchodzić bardzo ostrożnie, przyjmując założenie, że jednak co do zasady nie będzie to możliwe.

Piotr Proniewski, adwokat Kraków